Terapia Dorosłych Dzieci Alkoholików i Dorosłych Dzieci Dysfunkcji (DDA i DDD)

DDA, czyli Dorosłe Dzieci Alkoholików to określenie grupy osób, które poszukują pomocy psychologa i psychoterapii na skutek trudnych doświadczeń z dzieciństwa i dorastania w rodzinie z problemem alkoholowym. DDA nie jest oficjalną diagnozą w klasyfikacji chorób i zaburzeń psychicznych, ale zwyczajowym w Polsce określeniem syndromu czy zespołu problemów, na które uskarżają się dzieci wychowujące się w rodzinach alkoholowych, kiedy dorosną.

Dziecko dorastające w rodzinie z problemem alkoholowym często doświadcza nieustannego lęku lub niepewności. W przeszłości często zamartwiało się, w jakim humorze wróci tata do domu. Czy będzie krzyczał czy będzie bił? A może pójdzie spać? Taki brak bezpieczeństwa i przewidywalności utrudnia prawidłowy rozwój osobowości dzieci i kształtowanie się dobrych wzorców relacji, radzenia sobie, dbania o siebie, odpoczywania, związków. Doświadczane trudności mogą rozwinąć się do różnych zaburzeń, na przykład: depresji, zaburzeń afektywnych, zaburzeń osobowości, zaburzeń nerwicowych. Zależy to od cech indywidualnych, jak i natężenia doznawanych traum.

Można spotkać kilka typowych ról, które przyjmują dzieci rodziców alkoholików (DDA):

• Błazen (maskotka): żeby rozluźnić atmosferę, odciągnąć rodzica od bicia lub awanturowania się dziecko zaczyna pajacować. Skupia na sobie uwagę i humorem próbuje rozluźnić atmosferę.
• Bohater: przejmuje odpowiedzialność za dobre funkcjonowanie rodziny. Staje się rodzicem swojego rodzica, często dorasta nad wyraz szybko, szybciej niż rówieśnicy. Pijana matka zapomina dać jeść rodzeństwu? Bohater się tym zajmie. Matka wiecznie zajmuje się pijanym ojcem albo próbuje go powstrzymać przed piciem albo ukryć skutki picia? Bohater zajmie się domem i rodzeństwem.
• Kozioł ofiarny: w niektórych rodzinach alkoholowych uwagę od problemów picia lub jego skutków można odwrócić, generując jeszcze większe problemy. Taki modus operandi wybiera (nieświadomie) kozioł ofiarny, który w ten sposób sprawia, że rodzina nie musi się zajmować problematycznym piciem któregoś z rodziców. Ta rola pozwala też odreagować emocje. Takie dzieci źle się uczą, powodują tak zwane problemy wychowawcze, jako nastolatkowie wchodzą w konflikt z prawem.
• Cień (osoba niewidzialna): w niektórych rodzinach najłatwiej przetrwać, kiedy nas nie widać. Dziecko – cień wybiera bycie niewidocznym, stara się jak najmniej zwracać na siebie uwagę. Wycofuje się, nie mówi o swoich potrzebach, nie sprawia kłopotów ani problemów wychowawczych.

Każda z tych ról z dzieciństwa ma swoje przedłużenie w dorosłości. Począwszy od konfliktów z prawem, przez błaznowanie czy nadmierne wycofywanie się i niedbanie o swoje potrzeby po przejmowanie nadmiernej odpowiedzialności i spalanie się. Od funkcjonowania zawodowego, przez relacje towarzyskie po romantyczne związki – wszędzie w tych obszarach można dostrzec echa strategii radzenia sobie z okresu dzieciństwa i dorastania.

Dorosłe Dzieci Dysfunkcji (DDD) również jest nazwą zwyczajową dla zespołu trudności i traum. Dzieci z rodzin dysfunkcyjnych przechodzą przez podobny schemat prób radzenia sobie , a często przetrwania. Alkohol zastępują natomiast inne trudne, a wręcz traumatyczne czynniki, jak na przykład przemoc, skrajne zaniedbanie, molestowanie.

Terapia DDA i  DDD polega na uwolnieniu się od wzorców zachowania z przeszłości, uporządkowaniu relacji, wypracowaniu nowych sposobów wyrażania potrzeb, radzenia sobie z emocjami, autopercepcji i poczucia własnej wartości czy wchodzenia w związki.D